พิพิธภัณฑ์มาลัยข้าวตอก

16 ตุลาคม 2025

ข้อมูลทั่วไป

พิพิธภัณฑ์มาลัยข้าวตอก ตั้งอยู่ในศาลาวัดหอก่อง ตำบลฟ้าหยาด เป็นสถานที่เก็บมาลัยข้าวตอก ซึ่งเกิดจากภูมิปัญญาของชาวบ้านที่ได้เห็นถึงความสำคัญของข้าว จึงได้นำเมล็ดข้าวเปลือกมาคั่ว เรียกว่า ข้าวตอก แล้วนำมาร้อยเรียงประดิษฐ์ตกแต่งเป็นมาลัยที่สวยงาม ในช่วงวันมาฆบูชาของทุกปีจะมีประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก จัดขึ้น ณ สนามหน้าที่ว่าการอำเภอมหาชนะชัย โดยชาวบ้านจะนำมาลัยข้าวตอกมาจัดเป็นขบวนแห่ และจะไปสิ้นสุด ณ วัดหอก่อง เพื่อนำมาลัยไปถวายพระภิกษุเป็นพุทธบูชา จากนั้นมาลัยข้าวตอกจะถูกนำไปจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์ภายในวัดหอก่องต่อไป นอกจากนี้ยังมีการแสดงแสงสีเสียงสื่อผสม การประกวดธิดามาลัย และศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านอีกด้วย ความเป็นมาของมาลัยข้าวตอก เกิดจากความเชื่อในพระไตรปิฎกส่วนที่ว่าด้วยพระสุตตันตปิฎก บทปรินิพพานสูตร กล่าวคือ ดอกมณฑารพ ซึ่งเป็นดอกไม้บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ มีความสวยงามและมีกลิ่นหอมเป็นพิเศษ ซึ่งดอกมณฑารพจะบานและร่วงหล่นลงมายังโลกมนุษย์แต่ละครั้งก็ด้วยเพราะมีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้น เช่น พระพุทธเจ้าทรงประสูติ ตรัสรู้ ปรินิพพาน จาตุรงคสันนิบาต และทรงแสดงธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ครั้งเมื่อพระพุทธเจ้าทรงเสด็จดับขันปรินิพพาน ดอกมณฑารพนี้ก็ได้ร่วงหล่นลงมาทั้งก้านและกิ่ง เปรียบเสมือนความเสียอกเสียใจต่อการเสด็จดับขันธ์ปรินิพพานของพระพุทธเจ้า เหล่าพระภิกษุผู้ได้ชื่อว่าอรหันต์และประชาชนทั้งหลายได้พากันมาถวายสักการะพระบรมศพของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยนำข้าวตอกมาสักการะ เพราะถือว่าข้าวเป็นสิ่งที่มีคุณค่าและเป็นของสูงที่มนุษย์จะขาดไม่ได้ ต่อมาจึงมีการนำมาประดิษฐ์ตกแต่งเป็นมาลัยที่สวยงาม เป็นที่มาของ “มาลัยข้าวตอก”